RPA: vriend of vijand van de bankier?

Wat houdt RPA precies in?

RPA is een software-oplossing die virtuele werknemers creëert. Robots die op basis van processchema’s repeterende handelingen overnemen van werknemers. Deze softwarerobots kunnen bijvoorbeeld e-mails beantwoorden of facturen verwerken. Wanneer een medewerker 50 tot 60 keer dezelfde handeling doet op een dag is dit in essentie een algoritme. En een algoritme is door software uit te voeren.

Voor een computer zijn er in iedere situatie maar twee opties: 1 (het is waar) en 0 (het is niet waar). RPA-software stelt aan de hand van beslisbomen bij iedere stap vast of er sprake is van 1 of 0. De inhoud van deze beslisbomen is gebaseerd op een immens aantal praktijkvoorbeelden. De software herkent standaardsituaties door deze grote schaal aan onderliggende data. Kortom: de software kan bij standaardsituaties ‘de waarheid’ herkennen en vervolgens handelingen uitvoeren. Wanneer de software niet vast kan stellen of er een waarheid is gaat de kwestie alsnog naar een persoon van vlees en bloed. De software heeft geen cognitief vermogen, je moet het exact leren wat het moet doen in welke situatie.

Hoe wordt RPA toegepast in de zakelijke dienstverlening?

Uit een onderzoek van Oxford Economics (gepubliceerd in Trouw op 29 juni 2019) blijkt dat 20% procent van de administratieve taken in de nabije toekomst wordt uitgevoerd door een machine. In de bancaire sector is automatisering een doorlopend thema, en ook op het gebied van robotisering ligt de sector voor op andere werkvelden.

Meerdere financiële dienstverleners hebben al ruime kennis opgedaan met RPA. ING is bijvoorbeeld al tien jaar actief met het ontwikkelen van robotisering. Op de It-afdeling van de bank zijn ze regelmatig op zoek naar specifieke RPA Engineers die kennis hebben van het ‘inwerken’ van softwarerobots op bedrijfsprocessen. Dankzij een decennium aan vergaarde trial and error-kennis van robotiseringsoplossingen zijn heel veel backofficeprocessen inmiddels verdwenen bij ING. Deze Nederlandse bank heeft menselijk gedrag gekopieerd tot aan het vier ogen principe toe: de softwarerobots controleren elkaars werk.

Nationale Nederlanden is ook een zakelijke dienstverlener die erg vooruitstrevend is op gebied van robotisering. Ze zijn in 2016 gestart met het implementeren van RPA-oplossingen. NN zet softwarerobots bijvoorbeeld in voor het verwerken van urenverklaringen van uitzendkrachten en voor het inwerktraject van nieuwe medewerkers. Ook op de Finance-afdeling zijn veel taken geautomatiseerd. NN heeft het beheer van RPA’s gecentraliseerd vanuit de afdeling RPA Center of Excellence.

Robotisering: kost het werk, of levert het werk op?

Stel je onderbuik deze vraag en het antwoord is ongetwijfeld: “daar gaat mijn baan.” De toename van automatisering is echter al tientallen jaren gaande en toch is er geen significante stijging van de werkloosheid. Dus waarom zou dit anders zijn voor robotisering? Mogelijk een snelle conclusie zonder causaal verband. Maar verschillende onderzoeken trekken conclusies in die lijn. Een greep.

Oxford Economics (29 juni 2019): “De maatschappij moet zich eerder op veranderende dan verdwijnende functies instellen.”

Ben Rogmans, schrijver van Geen Paniek! Maar ook jouw baan gaat eraan (1e druk, 2018) stelt in een interview met Intermediair: “De arbeidsmarkt verandert, onder andere door automatisering, maar historisch gezien komt er alleen maar steeds meer werk bij.”

Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft in 2019 uitgebreid onderzoek gedaan naar de invloed van automatisering en robotisering in verschillende sectoren. Eén van de voornaamste conclusies uit het onderzoek ‘ICT, kennis en economie 2019’ is dat ondervraagde bedrijven over het algemeen stellen dat de toename van het aantal robots per saldo geen invloed heeft op het aantal banen.

Is je automatiseringsglas half leeg of half vol?

Als werknemer zou je automatisering in bredere zin als een monster kunnen zien dat je achtervolgt en ervoor zorgt dat je nooit eens op je lauweren kunt rusten, dat je altijd moet blijven bewegen om niet opgegeten te worden.

De backoffice bestaat in de toekomst misschien wel niet meer. Mogelijk voel jij je er prettig bij om hetzelfde werk te blijven doen. Maar de vraag is natuurlijk of dit je werkgeluk daadwerkelijk bevordert, of dat dit een soort schijnveiligheid geeft. Door bewust met je ontwikkeling bezig te blijven voorkom je op een dag geconfronteerd wordt met het feit dat de wereld enorm veranderd is en jij niet. In die zin kun je robotiseringsontwikkelingen zien als een positieve vorm van externe druk die je aanzet tot doorlopende zelfontplooiing. In beweging blijven is het advies: dan blijft het glas half vol!