Mentaal vroeg met pensioen? Kwestie van niet doen!

Mentaal pensioen? Eerst even uitleggen wat dit inhoudt. De term is een uitvinding van Jenny Huijs, een gezondheidswetenschapper die in september 2019 promoveerde met dank aan haar proefschrift. Mentaal pensioen houdt in dat je op je werk fysiek aanwezig bent en ‘gewoon je werk doet’, maar daar houdt het bij op. Als je mentaal met pensioen bent heb je weinig interesse om in leren en ontwikkelen. Je hebt een lage werkmotivatie en je bent weinig betrokken bij je werk. In tegenstelling tot wat de term doet vermoeden duikt dit probleem niet alleen op bij bijna gepensioneerden, maar ook bij dertigers en veertigers. Dit is de meest verontrustende conclusie uit deze studie. Halverwege je carrière beginnen met aftellen naar de 65? Dat kan de bedoeling niet zijn.

Ik laat de studie even voor wat het is. Met behulp van de collectieve ervaring van Carrierecafe met HR-gerelateerde thema’s durf ik je gerust een aantal tips te geven. Op volgorde van belang.

Tip 1: voorkomen is beter dan genezen

Je wordt niet op een dag wakker met de gedachte: ik vind mijn werk helemaal niet leuk. Er gaat een heel proces aan vooraf. Laat dit niet gebeuren. Je begint enthousiast aan een nieuwe uitdaging. Na een tijdje begin je af en toe te klagen. Vervolgens ga je iets vaker klagen. En nog iets vaker. Thuis heb je minder energie na je werk. En nog iets minder……en voor je het weet ben je mentaal met pensioen. Wacht niet op dit moment. Voorkomen dus!

Tip 2: werken kan voor iedereen leuk zijn

Bagatelliseer je gevoel niet vanuit gedachten als: ja maar, niemand vindt zijn werk toch écht leuk? Ongelukkig zijn op de werkplek is niet normaal! Iedereen baan heeft taken die minder leuk zijn. Dat klopt. Maar werken is hartstikke leuk en gezond, zolang je ervoor zorgt dat je op de juiste plek zit.

Tip 3: begrijp dat jij zelf verantwoordelijk bent

Verantwoordelijkheid nemen kan confronterend zijn. Het is altijd makkelijker om andere factoren of mensen als oorzaak van je eigen ongeluk te bestempelen. Maar die andere factoren of mensen voelen niet hetzelfde als jij. Jij hebt er last van.

Begrijp me niet verkeerd: ik probeer je probleem niet te bagatelliseren. Maar op dagelijkse basis heeft niemand zoveel last van de huidige situatie als jij. Dus ga ermee aan de slag. Het is jouw carrière!

Ok, tijd om in actie te komen. De oplossing voor het probleem is 100% persoonlijk. Maar: in de basis zijn er maar twee keuzes: of je lost het probleem op in samenwerking met je huidige werkgever, of je gaat op zoek naar een andere werkgever. Deze twee oplossingen licht ik verder toe in de volgende alinea's.

Oplossing 1: ga flexwerken

Flexwerken kent heel veel voordelen, met name wanneer je een carrièreswitch maakt. De voordelen op een rij:

• Je kunt het netwerk van een detacheringsbureau inzetten om ergens binnen te komen (waar je anders moeilijk binnen zou komen);
• Recruiters zien kansen als ze jouw CV bekijken. Kansen waar je zelf misschien niet eens aan gedacht hebt;
• Een detacheringsbureau kan je in meerdere keukens laten kijken, waardoor het makkelijker wordt om een werkcultuur te vinden die perfect bij jou past.

Flexwerken kan een keuze voor de korte termijn zijn. Tot je een nieuwe vaste plek hebt gevonden. Maar een vaste plek hoeft geen streven te zijn. Je kunt ook langdurig flexwerken. Een carrière met veel afwisseling en waar je blijft leren, daar word je zeker gelukkig van. Uit onderzoek blijkt dat je hersenen kunt vergelijken met de rest van je lichaam: trainen is gezond voor zowel je grijze massa als je spieren. Train je hersenen met behulp van frisse impulsen.

Er is nog een hele belangrijke reden om te kiezen voor flexwerken: je verkleint de kans dat je in bestaande gedragspatronen vervalt. De automatische piloot staat in een vertrouwde omgeving zonder verrassingen sneller aan, en als je hierin door slaat loop je het risico om mentaal vervroegd met pensioen te gaan. Daarbij zijn mensen van nature meer gericht op de korte dan op de lange termijn, aldus neurowetenschapper Ayca Szapora. Tackel beide problemen door een nieuwe omgeving uit te testen voor een betrekkelijk korte periode. Dan krijg je te maken met nieuwe manieren van werken die je dwingen om anders te gaan handelen én je krijgt de kans om dit bij verschillende opdrachtgevers te doen, waardoor je focus tijdelijk op de korte termijn komt te liggen. Deze zoektocht naar werkgeluk maakt je uiteindelijk tot een rijker mens en professional.

Oplossing 2: loop bij HR binnen

Vind je een carrièreswitch te drastisch? Stap dan binnen bij de HR-afdeling van je huidige werkgever. Het is zeker mogelijk dat je wel bij de juiste werkgever zit, maar simpelweg niet op de goede plek. Er zijn dusdanig veel factoren die je werkgeluk beïnvloeden dat ‘het probleem’ niet altijd ligt aan de werkgever, zoals:

• De sfeer in het team waar je werkt;
• De locatie waar je werkt;
• Je directe leidinggevende;
• Je takenpakket.

De bedrijfscultuur van veel bedrijven worden van bovenaf enigszins gestuurd door HR-afdelingen. Bijvoorbeeld door het opstellen van beleidsdocumenten en het aansturen van managers om zich aan dit beleid te houden. Maar in de praktijk kan het zelfs per werklocatie verschillen hoeveel hiervan terecht komt. Misschien zit jij wel net op de locatie met het minst gezellige collega’s, of de manager met het grootste verloop van het hele bedrijf.

Maar hoe stel je nu vast of de ‘interne’ oplossing de beste is? Wanneer je onvrede vooral voortkomt uit een te gebrekkig takenpakket is de kans dat de HR-afdeling je verder kan helpen groot. Maar als de overkoepelende bedrijfscultuur niet bij je past, moet je toch serieus overwegen om eens wat anders te proberen. Bekijk de Werken bij-site van je huidige werkgever eens goed, alsof je er voor het eerst gaat solliciteren. Sta je achter de waarden die daar uitgedragen worden? Zo nee, dan is het toch echt tijd om je werkgeluk ergens anders te gaan zoeken. Mocht je onze hulp daarbij nodig hebben, dan horen we het graag!