Hoe herken je roze verzuim?

Hoe herken je roze verzuim?

Mensen zijn dan vaak teruggetrokken in zichzelf en niet meer echt betrokken bij het werkproces. Ze gaan er bijvoorbeeld ineens langer over doen om mails te beantwoorden, of ze weten ineens niet meer hoe het zit, moeten ze zaken opzoeken, terwijl ze een vraag over hun werk normaal gesproken zo uit hun mouw zouden schudden.

Qua fysieke houding zie je het ook: mensen zitten ver onderuitgezakt achter hun bureau, half liggend zelfs. Ook zijn ze vaak snel afgeleid. Of ze klikken snel een paar schermpjes weg als je binnenkomt, van dat soort praktische signalen heb je ook. In het algemeen zie je dat ook dat er minder energie en er minder passie gewerkt wordt.

Het kan natuurlijk ook zijn dat iemand van nature bijvoorbeeld verlegen is, en daarom teruggetrokken?

Ja, je ziet het aan verandering van gedrag. Je ziet iemand dus veranderen. Je moet als leidinggevende herkennen dat iemand verandert in gedrag. Goed in de gaten houden wie er overuren maakt, wie pauzes overslaat. De aanwezigheid van de manager op de werkvloer is daarom heel belangrijk.  

Een manager moet kijken hoe iemand erbij zit. Niet om te controleren, maar om te polsen hoe het gaat. Je kunt medewerkers dit ook gewoon vragen. In mijn ervaring reageren managers vaak hetzelfde als ik ze zeg dat ze moeten weten hoe het met hun medewerker gaat. Ze zeggen dan vaak: ja maar, dat gaat over privédingen. We nemen privé mee naar werk en andersom, we zijn een persoon. Dat doet niets af aan de professionaliteit van een medewerker. 

Iemand die een loonbeslag heeft en uit huis gezet kan worden, dan kan het zeker dat hij of zij afgeleid is op het werk. Dan kan het ook zijn dat iemand onderuit zit. Heel veel privézaken kunnen invloed hebben op hoe we erbij zitten op werk, maar ook zaken van de werkvloer hebben invloed. 

Ik had bijvoorbeeld ooit een collega, een Office Manager, die deed alleen de dingen die ze leuk vond. Moesten er boodschappen besteld worden, dan deed ze dat op die dag dat ze niet werkte. Dan deden haar collega’s er niets mee en bleven de boodschappen staan, en dan stonden ze er nog. Ze was niet meer geïnspireerd en voelde zich niet gezien in de dingen waar ze tegenaan liep. Dat uitte zich o.a. op deze manier. 

Wat veel mensen vaak niet beseffen is dat lummelen bij het werk hoort. Ik had ooit een leidinggevende die daar heel actief mee bezig was: die aangaf dat 6 uur werk uit 8 een hele goede score was. Je hebt ook een creatieve flow nodig om productief te blijven. 

Eigenlijk moet het er vooral om draaien: is je werk af? Je moet je niet gaan vervelen, maar ook zeker overbelast zijn, niet structureel in ieder geval. 

Wat je ziet is dat veel jonge mensen bijvoorbeeld zingeving zoeken in hun werk. In één van mijn vorige banen zag ik dat sommigen van hen helemaal niet geïnspireerd werden door hun manager uit een andere generatie. Toen ben ik halfuurtjes gaan inplannen waar ze met innovatieve ideeën mochten komen. En ga het dan maar doen. Daar kregen ze enorm veel energie van. Maar je hebt ook bijvoorbeeld mensen die het liefst gewoon achter hun bureau zitten om hun werk te doen, die mensen moeten er ook zijn.  

Hoe voorkom je roze verzuim?

Dat zijn eigenlijk drie dingen. Ten eerste moet je een vertrouwensband creëren en onderhouden. Doen wat je zegt, en zeggen wat je doet. Daarnaast moet je altijd ruimte bieden voor feedback. Je moet het durven ontvangen. Dit geldt voor de band tussen manager en medewerker, maar geldt ook zeker voor collega’s onderling. Luisteren om iemand te begrijpen, niet per se om het met elkaar eens te zijn. Begrip is al het halve werk. 

Ten tweede moet je mensen managen. Dat is niet hetzelfde als controleren. Ik bedoel daarmee dat je aandacht moet hebben voor de persoon, dat je moet weten wat er speelt. En dat zonder waardeoordeel.  

Ten derde moet je zorgen voor ontspanning. Een beetje lummelen is goed. Soms kunnen hele stomme dingen de balans voor medewerkers herstellen. Als iemand intellectueel vastloopt, raad hem dan aan om ff 5 minuten een wandeling te maken. Humor is ook heel belangrijk, daar moet ruimte voor zijn (ook al betekent dat voor iedereen wat anders). De boog hoeft niet altijd gespannen te zijn. 

Hoe bekend is het fenomeen roze verzuim bij managers (en werkgevers)?

Niet. Mensen denken over het algemeen: mensen werken, of ze werken niet. Terwijl iets heel simpels faciliteren al kan betekenen dat je roze verzuim tegengaat. Als iemand een overleden kat heeft en daarom niet zo productief is, stuur een kaartje met gecondoleerd met je kat.  

Komen we toch weer terug over de twijfel over het bestaan van empathisch of faciliterend leiderschap…

Empathisch leiderschap bestaat in de praktijk nauwelijks. Als HR Medewerker kun je daar zelfs op afgerekend worden. Managers schieten je er soms zelfs op af, medewerkers dragen je overigens vaak op handen als je het inzet. En dat creëert ruimte om mensen in beweging te krijgen en te houden. Dat heb ik bij een vorige baan wel ervaren.  

Welke invloed heeft de bedrijfscultuur die heerst op de kans dat er roze verzuim ontstaat?

Er kunnen heel veel factoren zijn vanuit het bedrijf die roze verzuim veroorzaken. Bijvoorbeeld: een bedrijf bevindt zich in een overname, daardoor is er veel onduidelijkheid. Een andere factor is de teamsamenstelling, als die niet representatief is en in balans, kan dat ook verkeerd uitpakken. Daarnaast spelen privéomstandigheden mee. Tot slot zijn er verschillende generaties: iedereen heeft een andere motivaties voor werkgeluk. Autonoom werken is ook hier heel belangrijk.  

Wat zijn volgens jou veelvoorkomende redenen van medewerkers om – ondanks ziekte – toch aan het werk te gaan?

Het is als manager van belang om problemen te bespreken. Dat hoeft niet te betekenen dat je iemand ziekmeldt, het gaat erom dat je het bespreekt. Als mensen voelen dat ze het bespreekbaar kunnen maken, zullen ze het ook bespreken. Neem het voorbeeld met de kat: stel je geeft die persoon alleen wat simpele taken die dag en je bespreekt dit met het team, dan is het waarschijnlijk ook opgelost. Soms voelen mensen zich niet in staat om te werken, maar gaan ze toch, omdat ze niet de ruimte voelen om te verzuimen. Bijvoorbeeld omdat ze collega's of klanten in de steek laten, de werkdruk hoog is en niemand het werk overneemt etc. En soms is ziekmelden niet nodig, maar kun je het af met tijdelijk aangepast werk. 

Ikzelf heb een situatie meegemaakt waarbij mijn moeder was overleden. Ik wilde toen toch komen werken omdat ik de afleiding kon gebruiken. Mijn manager heeft dit toen bespreekbaar gemaakt, maar toen heeft hij wel gezegd: dan wil ik dat je minder hard werkt dan normaal. Dit begrip heeft heel veel invloed op de loyaliteit richting die manager en het bedrijf, overigens.  

Het probleem is alleen dat dit niet te meten is. Dus een manager kun je moeilijk hard bewijs leveren dat dit zo is. Het is toch vaak ook van: je moet gewoon je werk doen, je moet niet zo zeuren. Daar steekt ook een waardeoordeel achter. 

Roze verzuim is een voorbode voor een burnout, lees ik veel. Wat is je eigen visie hierop?

Dat zou zomaar kunnen, het kan een trigger zijn. Ik denk dat een signaal is dat iemand niet meer helemaal top of the game is. En dan is het belangrijk dat je als manager vooruit gaat kijken: wat kan ik nu doen om uitval in de toekomst te voorkomen. Betrek de medewerker hier ook bij. 

Het zijn heel vaak perfectionisten, maar overigens kunnen het alle soorten mensen zijn, maar vaak is kritisch op zichzelf wel een belangrijke.  

Het draait echt om gehoord en gezien worden. Wie werkt er bijvoorbeeld altijd door in het weekend, en wordt daar wat mee gedaan? Welke signalen geeft iemand af en hoor ik deze als manager wel echt. 

Ik kende bijvoorbeeld iemand die werkte altijd door op vakantie. Ik heb deze zijn laptop en telefoon laten inleveren voor de vakantie. Kreeg hij enorme stress van. Uiteindelijk hebben we de laptop meegegeven en afgesproken dat er echt maar één uur per dag gewerkt mocht worden. En zo hebben we het samen langzaam afgebouwd.